تحولات مد و پوشاک ایران در دهه ی اول بعد از انقلاب ۱۳۵۷
انتشار: بهمن 01، 1401
بروزرسانی:
25 خرداد 1404
تحولات مد و پوشاک ایران در دهه ی اول بعد از انقلاب ۱۳۵۷
اولین نسخه پوشش زنان مذهبی تر است. چادر و مقنعه آیتم های جدانشدنی این پوشش هستند. پوششی که در کارمندان ادارات دولتی و فرهنگیان و معلمان بسیار دیده می شد. این افراد در انتخاب لباس و آزادی عمل برای اصلاح پوشش خود بسیار محدودتر بودند و رنگ های تیره مانند سرمه ای، خاکستری، مشکی و سرمه ای را بر تن داشتند.
مد غیررسمی و پنهان و تقلید از ترندهای دهه ی 80 میلادی در دوران بعد از انقلاب
ترندهای دهه 80 در ایران
اهمیت لباس به عنوان یک شی مادی می تواند فراتر از کاربرد و زیبایی باشد. مد می تواند نماینده ی فرهنگ یک کشور و طیف سیاسی حاکم بر آن باشد. تغییر سبک پوشش زنان در ایران پس از انقلاب، نمونه ای عالی از این مورد است.\xa0هدف این مقاله، بررسی تغییرات پوشش پس از انقلاب و بیان دلایل آن است.
تاثیر متقابل مد و سیاست در دهه اول بعد از انقلاب
مردان هم از پوشیدن شلوارهای چسبان، لباس آستین کوتاه، پیراهن هایی که سینه را نمایان می کند و داشتن جواهرات منع شدند.
سرانجام در ۱۴ تیرماه ۱۳۵۹ ورود زنان بی حجاب به ادارات دولتی ممنوع شد. این شروعی برای اجباری شدن حجاب در ایران بود. این بار بر خلاف سال ۵۷ اعتراض شدیدی علیه این سخنان صورت نگرفت. شاید یکی از عمده دلایل این سکوت را بتوان مربوط به فضای سیاسی آن زمان و شروع زمزمه های جنگ ایران و عراق دانست. روند قانونی شدن حجاب اجباری تا سال ۱۳۶۰ ادامه داشت؛ اما هیچ قانونی در این زمینه تا سال ۱۳۶۳ در مجلس به تصویب نرسید. در آن سال با تصویب قانون مجازات اسلامی در مجلس، رعایت حجاب برای همه زنان کشور و حتی از گردشگران بالای هفت سال ضروری شد. \xa0بنابراین زنان مجبور به رعایت حجاب شدند.\xa0
در فاصله زمانی بین سال های 58 تا 67 موجی از غرب ستیزی در میان انقلابیون وجود داشت و این عقیده تا جایی دنبال شد که هرگونه تقلید از ترندهای روز مد غربی نهی شدند و انقلابیون با لباس هایی ساده عقاید خودشان را بروز دادند. از جمله ی این لباس ها در مردان پیراهن های گشاد، شلوارهای کتان و پارچه ای و کاپشن های ساده بود. شهید رجایی یکی از نمادهای این ظاهر انقلابی بود.
پوشش مردان انقلابی
این نتیجه گیری به ما ثابت می کند که اجبار در قوانین پوشش در طولانی مدت نمی تواند بر تمام مردم یک جامعه اثرگذار باشد.
پوشیدن چادر رنگی در محافل عمومی هم مانند دوران پیش از انقلاب رایج بود.
جنگ ایران و عراق و تاثیرش بر نوع پوشش مردم ایران
در ایران پس از انقلاب، دو نسخه متمایز از حجاب دیده می شود: پوشش زنان مذهبی و پوشش ادارات. پوشش غیررسمی و هنجارشکن که الهام گرفته از مد دهه ی 80 میلادی بود.
زنان تلاش کردند در چارچوب این قوانین از ترندها پیروی کنند؛ اما با این وجود در این سال ها زنان زیادی به دلیل پوشیدن موهای پف کرده بیرون زده از روسری یا مانتوهای روشن و روسری های کوتاه تذکر دریافت کردند. گاهی حتی\xa0 مردان نیز به دلیل پیروی از ظاهر اغراق شده دهه ی هشتاد مانند شلوارهای جین و تیشرت توسط مأموران کمیته مجازات شدند.
تحولات سیاسی و جنگ در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی باعث شد استایل آقایان و خانم ها به لباس های اسلامی نزدیک تر شود و مشکلات جنگ باعث شد که افراد کمی به فکر لباس های غربی و مد و فشن باشند. از این رو در آن سال ها عمده لباس ها ساده و به دور از تجمل بود.
مد ساده پوشی در طی جنگ تحمیلی ایران
این اظهارات اعتراض تعدادی از زنان و حتی آنهایی که با انقلاب موافق بودند و برای آن تلاش کرده بودند را به همراه داشت؛ اما گروه های سیاسی از اظهار نظر مستقیم در مورد موضوع حجاب پرهیز می کردند و یا آن را موضوعی فرعی قلمداد می کردند.
تنوع پوشش زنان در سال 1357
در مطلب بررسی تغییرات لباس و پوشاک در دوره پهلوی دوم، به چگونگی تغییر پوشش مردم در طی تحولات حکومت محمدرضا پهلوی پرداخته ایم. برای آشنایی با این تحولات پوشش این مطلب را به شما پیشنهاد می دهیم.
دو نسخه ی متمایز از حجاب در ایران بعد از انقلاب
با شروع جنگ، مدگرایی محدود شد و صنعت مد و فشن در حاشیه قرار گرفت. ظاهر لباس خانم ها و آقایان ساده تر و پوشیده تر شد.\xa0
www.fashiongonerogue.com
مایکل جکسون و مدونا نماد اغراق در زرق و برق مد دهه 80 بودند و پرنسس دایانا نماد مد قدرتمند زنانه و پاورسوت ها بود.
پرنسس دایانا آیکون مد
تقلید از ترندهای دهه 80 در ایران
با این حال پس از پایان جنگ، مدگرایی باز هم مورد توجه قرار گرفت. در این زمان به دلیل رکود اقتصادی و فقر پس از جنگ، خرید و فروش لباس های تاناکورا در ایران رایج شد و بخشی از مردم با کمک این لباس های دست دوم توانستند از ترندها پیروی کنند.
نتیجه گیری
اولین جرقه های قانون حجاب اجباری در اسفند سال ۱۳۵۷ یعنی کمتر از یک ماه پس از پیروزی انقلاب زده شد. یک روز پیش از هشتم مارس، روز جهانی زن، روزنامه ی کیهان با این تیتر منتشر شد: زنان باید با حجاب به ادارات بروند. در صفحه ی اول این روزنامه سخنانی از آیت الله خمینی نوشته شده بود. این سخنان تاکید داشتند که مانعی برای کار کردن زنان در ادارات وجود ندارد؛ اما آن ها باید حجاب شرعی را رعایت کنند.\xa0
در این دوران پوشاک زنان ایرانی در محافل غیررسمی مانند مهمانی ها همچنان مشابه لباس پیش از انقلاب بود؛ اما در ادارات و محافل رسمی، زنان مانتوهای بلند و مقنعه و چادر داشتند و هنگام تردد در کوچه و خیابان هم روسری های بلند و مانتو و شلوارهای گشاد بر تن زنان دیده می شد.
تقریبا همزمان با تصویب قانون حجاب اجباری، سرپیچی از آن آغاز شد.
بررسی تحولات مانتو در 40 سال گذشته در ایران، از انقلاب تا امروز
ممنوعیت ورود زنان بی حجاب به ادارات و قانون مجازات شرعی
انقلاب اسلامی ایران تغییرات بزرگی در پوشش جامعه و به ویژه زنان ایجاد کرد و لباس زنان دستخوش تغییرات بزرگ در مدت زمان کوتاهی شد. این تغییرات در دهه ی ۶۰ و دوران جنگ به وضوح دیده می شود.
قانون حجاب اجباری بعد از انقلاب اسلامی در ایران
مد یک پدیده ی جهانیست و ترندها به ویژه از زمان رواج تلویزیون و بعدها اینترنت در اکثر نقاط جهان مشترک هستند و کشورها با وجود داشتن سنت ها و قوانین منحصر به خود، کم و بیش از این ترندها پیروی می کنند. مد در دهه ی اول انقلاب اسلامی گویای احوال جامعه در آن روزها بود و استایل های متفاوت در آن زمان نشان دهنده ی عقاید مختلف مردم بودند.
همانطور که احتمالا متوجه شدید، این کاملا برخلاف اتفاقات رایج همزمان در ایران بود و در نتیجه تقلید از ترندهای جهانی و ورودشان به ایران توسط قشر محدودی از مردم و بیشتر در مهمونی های خصوصی دیده می شد. در مد خیابانی هم با وجود محدودیت های بسیار در پوشش مانتوهای اپل دار که شانه های اغراق شده داشتند با الهام از پاورسوت های زنان موفق غربی طراحی می شدند. ایرانیان در خلوت و مهمانی ها از مد دهه ی هشتاد الهام می گرفتند. موهای پوش داده شده و کت دامن در میان زنان و شلوارهای جین در میان مردان بسیار رایج بود.\xa0\xa0
\xa0پیروی از ترندهای مد دهه 80 در ایران
\xa0پیروی از ترندهای مد دهه 80 در ایران
ظاهر جامعه بعد از تصویب قانون حجاب اجباری
مد دهه 80 بیش از هر دهه اای در گذشته باعث پیدایش آیکون مد شد. مایکل جکسون، پرنسس دایانا و مدونا از جمله آیکون های مشهور مد در این دوران بودند.
برای آشنایی با وقایع تاریخی و اجتماعی در طی حکوکت پهلوی اول و ارتباط آن با نوع پوشش مردم مطلب نگاهی به تاریخ پوشاک ایران در دوران پهلوی اول را مطالعه کنید.
منابع:
سیاست و مذهب در خاورمیانه به شدت در هم تنیده شده اند و در نقطه ی تلاقی آن ها، نقش زنان یک موضوع اصلی است. بارزترین نمونه ی اخیر تلاقی سیاست و مذهب در منطقه، انقلاب ایران بود که اولین حکومت دینی مدرن را در جهان ایجاد کرد و بار دیگر اسلام را به کانون قدرت سیاسی تبدیل کرد.\xa0انقلاب ایران نه تنها قدرت حاکم را تغییر داد، بلکه مجموعه ای از قوانین و مقررات جدید را نیز به همراه داشت که جامعه ی ایران را تحت تأثیر قرار داد. یکی از این قوانین، قانون اجباری شدن حجاب و پوشش اسلامی بود.
وقتی به مد دهه ی 80 فکر می کنیم، کلمه ی درخشان را به یاد می آوریم. دهه ای که موهای پوش داده شده، اپل شانه، اکسسوری و جواهرات بزرگ و شلوار سنگشور شده ترند بودند و رنگ ها و طرح ها چشم گیر بود. روند مد در دهه 1980 در مورد ارزش های مادی و به رخ کشیدن ثروت بود.\xa0