وحشی بافقی
شاید برای شما دانستن این نکته جالب باشد که شب یلدا در بسیاری از کشورهای دیگر نیز جشن گرفته می‌شود. در واقع بسیاری از کشورها آغاز زمستان را جشن می‌گیرند. که در این بخش از مقاله ی “شب یلدا کی هست؟” به بررسی این موضوع پرداختیم در ادامه همراه بانی مگ باشید.
به صاحب دولتی پیوند اگر نامی همی جویی
به این مطلب امتیاز دهید.
منبع: https://www.banimode.com/blog/yalda-night/?utm_source=rss&utm_medium=rss&utm_campaign=yalda-night
روزهای تیره بر شب‌ها فزود
خویش را امروز بر فردا زند
عشقت اندر سراپا گرفته
آنچه در بخش خوراکی‌های شب یلدا باید به خاطر داشته باشید؛ شام شب یلداست. پیشنهاد بانی مگ برای شام شب یلدا، مرغ شکم پر، رشته پلو، ماهی، خورشت فسنجون، انار پلو و یا ماهی شکم پر می‌باشد.
گهی پر ز درد و گهی پر ز مهر
اگر بخواهیم درباره شب یلدا و آداب و رسوم شب یلدا صحبت کنیم؛ ابتدا باید جشن یلدا بپردازیم. جشن یلدا و آداب و رسوم شب یلدا جز جدایی ناپذیر از یکدیگر هستند. آداب و رسوم شب یلدا شامل چند بخش متفاوت می‌شود. خوردن غذاهای مرسوم هر شهر در ایران، شعر و یا داستان خواندن و رقص و آواز می‌شود. آداب و رسوم شب یلدا در هر شهر متفاوت است که در ادامه هر کدام را مورد بررسی قرار خواهیم داد. گرفتن فال شب یلدا و یا شاهنامه خوانی از رسوم رایج در شب یلداست که در مراسم‌های مختلف شب یلدا دیده می‌شود و بین افراد محبوبیت دارد.
هر که به میخانه رفت بی‌خبر آید
شب یلدا در اشعار فارسی نیز جایگاهی ویژه دارد. طوری که بسیاری از شاعران از شب یلدا در اشعار فارسی خود استفاده کرده‌اند در این بخش اشعاری از شب یلدا در اشعار فارسی را آورده ایم. در ادامه برای دیدن مفهوم شب یلدا در اشعار فارسی همراه ما باشید.
در لرستان شب یلدا را با عنوان “اول قاره” می‌شناسند. آیین این شب از گذشته تا به امروز سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است. یکی از این رسومات برگزاری جشن در پشت بام است به این صورت که افراد به پشت بام رفته و شعر “امشو اول قاره” را می‌خوانند و شالی را به حیاط منزل آویزان می‌کنند و از صاحبخانه می‌خواهند که تنقلات شب یلدا را در شال آن‌ها بریزد. از دیگر رسومات رایج در لرستان گرفتن فال حافظ شب یلدا یا فال شب یلدا است.
ز گفتن بیاسای و بردار می
یا عکس پر زاع بر اوراق یاسمین
شب یلدا برای ایرانیان خارج از کشور همراه با شور خاصی برگزار می‌شود. از طرف دیگر شب یلدا به صورت کلی فرصتی برای همنشینی دوباره با عزیزان است به همین جهت در خارج از ایران نیز، همچنان با شور و علاقه برگزار می‌شود. در این بخش به بررسی رسم و رسوم رایج در شب یلدا بین ایرانیان خارج از کشور پرداختیم.
چشم مستت همچو چنگیز
عارف قزوینی
در زرد و سرخ شام و شفق بوده‌ام کنون
باد آسایش گیتی نزند بر دل ریش
یکی از آداب و رسوم شب یلدا، بردن یلدایی عروس است. شب یلدا عروس، فرصتی برای هم نشینی دو خانواده با یکدیگر است.
از دیگر خوراکی‌های شب یلدا، انواع شیرینی‌ها هستند. شما می‌توانید از انواع شیرینی‌های خانگی برای سفره‌ی یلدایی خود استفاده کنید.
از دیگر مواردی که در شب یلدای عروس می‌تواند هدیه‌ای جذاب باشد؛ طلا و یا هدیه نقدی برای عروس است.
پروین اعتصامی
شب اورمزد آمد و ماه دی
درازی و تاریکی ای یار
برگزاری جشن شب یلدا در آفریقا همراه با آیین ویژه و همچنین هیجان خاصی است. جشن شب یلدا در آفریقا، یکی از مهم‌ترین فستیوال‌های آفریقا محسوب می‌شود. در این شب مردم با انواع لباس‌های خاص و عجیب به خیابان‌ها می آیند که این موضوع نشانگر همبستگی آنان است.
شب یلدای من فردا ندارد
غفلت حافظ در این سراچه عجب نیست
دست به کاری زنم که غصه سر آید
همچنین در تاریخچه‌ی شب یلدا آمده است که در ایران باستان بزرگان از داستان‌های واقعی خود می‌گفتند و برای افراد مختلف از درس‌ها و تجربه‌های خود یاد می‌کردند.
نازم عقوبت شب یلدای خویش را
همانطور که پیشتر اشاره کردیم؛ با نزدیک شدن به پایان پاییز؛ آماده شدن برای شب یلدا و مراسم شب یلدا به یک چالش برای شما تبدیل می‌شود. اولین سوالی که در بانی مگ به بررسی آن می‌پردازیم؛ سوالاتی از این دست هستند: شب یلدا کی هست، شب یلدا چه روزی است، شب یلدا چند شنبه است، شب یلدا چندمه، شب یلدا کیه، شب یلدای امسال. به راستی شب یلدا ۱۴۰۱ چه زمانی است؟ شب یلدای ۱۴۰۱ آخرین روز از آذر ماه است و در پاسخ به این که شب یلدا چه روزی است یا شب یلدا چند شنبه است؛ باید گفت: شب یلدا ۱۴۰۱ مطابق روز چهارشنبه ۳۰ آذر ماه است.
هست در سالی شبی ایام را یلدا ولیک
غروب آفتاب سی آذرماه و طلوع خورشید اول دی ماه، طولانی ترین شب سال که از سایر شب ها تنها یک دقیقه طولانی تر است را شب چله یا شب یلدا می نامند.
بر در ارباب بی‌مروت دنیا
که بگرفت این شب یلدا ملال از ماه و پروینم
عشقت اندر سراپا گرفته
پیش تو حدیث شب یلدا نتوان کرد
مراسم شب یلدا در کردستان در خانه پدر خانواده هر خانواده برگزار می‌شود. چند ماه قبل از زمستان در سنندج، مردم خوشه‌های انگور را در زیر زمین در سایه، نخ کرده و سقف آویزان می‌کنند و به آن آنو می‌گویند غذای معمول شب یلدا در کردستان معمولا دلمه برگ مو و کلم است که به همراه رب انار، شیره انگور، دوغ، ماست و یا پیاز صرف می‌شود.
در مورد شب یلدا و تاریخ آن تفاوت‌هایی در بین اقوام مختلف وجود دارد به طور مثال شب یلدا در اصفهان شب چله کوچک و شب چله بزرگ داریم. در نتیجه پاسخ به این سوال که شب یلدا کی هست؛ می‌تواند متفاوت باشد. که در ادامه به این دست سوالات که شامل شب یلدا کی هست، شب یلدا چه روزی است، شب یلدا چند شنبه است، شب یلدا چندمه، شب یلدای امسال کیه، شب چله کی هست و شب چله چندم است پاسخ کامل‌تری خواهیم داد.
شب یلدا سراج ازو بودی
تن را به عودی شب یلدا برآورم
به شام تیره یلدا ز صبح نورانی
به عزت شب قدر و شب حساب برات
شب یلداست خورشیدی در آن پنهان
قاآنی
روز عیشی خواستم زاید چه دانستم که چرخ
در زرد و سرخ شام و شفق بوده‌ام کنون
به حرمت شب آبستن و شب یلدا
رخت نوروز و دیدار تو عید ماست پنداری
که از یک چاکری عیسی چنان معروف شد یلدا
محتشم کاشانی
بر سر آنم که گر ز دست برآید
ماه من طلعت صبح از شب یلدا بنمود
کنون کار دیهیم بهرام ساز
خواب خورشید به چشم شب یلدا زد و رفت
چون از خم زلف چهره بنمایی
کارم آشفتگی ها گرفته
شب فراق تو هر شب که هست یلدایی‌ست
استفاده از انواع ژله و دسر شب یلدایی نیز در سفره‌ی یلدایی شما نیز یکی از گزینه‌های پیشنهادی بانی مگ برای خوراکی‌های شب یلدا است.
شمعی بباید این شب یلدا را
به امید دیدار مجدد شما در جشن یلدا
از دیگر آداب و رسوم شب یلدا در خراسان، دید و بازدید و جمع شدن فامیل دور هم است که با خوردن شیرینی و آجیل تا پاسی از شب بیدار مانده و فال شب یلدا می‌گیرند. همچنین بازیهای دسته جمعی مثل گل یا پوچ، بازگویی قصه های قدیمی جزیی از آداب و رسوم شب یلدا محسوب می شود.
ز هر چینش نماید ماه با پروین
فیض کاشانی
شب یلدا در آذربایجان شرقی نیز با آداب و رسوم خاصی برگزار می‌شود.در آذربایجان شرقی، شب یلدا همراه با همنشینی در کنار بزرگان فامیل زیر کرسی سپری می‌شود. همچنین رسم بوده است که در این شب، مسابقات ویژه‌ای همچون تیراندازی و یا اسب سواری برگزار شود.همچنین “تاپماجالارا” یعنی معما و یا “بایاتیلار” یعنی دوبیتی آذری در این شب خوانده می‌شود.
برآی ای صبح مشتاقان اگر نزدیک روز آمد
کجا دست یابد بدردت پوست
خواجوی کرمانی
شب هجرانت، ای دلبر، شب یلداست پنداری
فرهنگ تاجیکستان دور از ایران نیست به همین علت برگزاری جشن شب یلدا بین مردمان تاجیک نیز محبوبیت دارد. در این بین شب یلدا در خانه‌های ایرانیان مقیم تاجیکستان همراه با شور و اشتیاق زیادی برگزار می‌شود. در تاجیکستان گرفتن فال حافظ شب یلدا جز آداب و رسوم شب یلدا محسوب می‌شود. هم زبانی ایرانیان و مردمان تاجیک، در علاقه‌ی مردم این کشور به شعر و ادبیات فارسی بی تاثیر نبوده است. از دیگر آداب و رسوم شب یلدا که در تاجیکستان رعایت می‌شود؛ پوشیدن لباس‌های رنگارنگ است. مردم در این کشور لباس‌های رنگارنگ خود را می‌پوشند.
اوحدی مراغه‌ای
در آذربایجان نیز مراسم شب یلدا با شور و هیجانی ویژه برگزار می‌شود. علاوه بر خوردن هندوانه و انار که در بسیاری از کشورها مرسوم است، در آذربایجان درست مثل ایران اگر در خانواده‌ای پسر و دختری با یکدیگر نامزد باشند؛ خانواده‌ی داماد برای نو عروس، خونچه و طبق می‌فرستند. علاوه بر این، در شب یلدا آذربایجانی‌ها به نواختن عاشیق‌ها می‌پردازند.
در این شب خانواده‌ی داماد برای گفتن شب یلدا مبارک، به خانه‌ی نوعروس رفته و یلدایی عروس را برای او می‌برند. همانطور که پیشتر اشاره کردیم، شب یلدا عروس، یکی از آداب و رسوم شب یلداست که در بسیاری از استان‌های ایران و همچنین کشورهای دیگر انجام می‌شود. آنچه در ادامه می‌خوانید؛ توضیحاتی در خصوص یلدایی عروس و تزیین شب یلدا برای عروس است.
یکی از جالب ترین مراسم‌ها در چهارمحال و بختیاری در شب یلدا، پختن نانی به اسم گرده است. در گرده، مهره‌ای آبی را قرار می‌دهند و به هنگام تقسیم نان، در تکه نان هرکس، اگر مهره‌ی آبی باشد؛ آن فرد به عنوان فرد خوش شانس جمع شناخته می‌شود.
گفتی از روز قیامت شب یلدا برخاست
شام هجران تو تشریف به هر جا ببرد
چرا بیژن شد اندر چاه یلدا
صالح و طالح متاع خویش نمودند
روزهای پاییزی با سرعت در حال گذر هستند و به زمستان و علی الخصوص شب یلدا نزدیک‌تر می‌شویم.با نزدیک شدن به شب یلدا عناوینی همچون شب یلدا ۱۴۰۱، شب یلدا کی هست، شب یلدا کی هست، شب یلدا چه روزی است، شب یلدا چند شنبه است، شب یلدا چندمه، شب یلدا کیه، شب یلدای امسال، در مورد شب یلدا، شب چله کی هست، شب چله چندم است، شب یلدا چیست، شب یلدا به انگلیسی، شب چله به عناوینی محبوب برای شما عزیزان تبدیل می‌شود. به همین جهت در مقاله‌ی امروز بانی مگ سراغ بررسی عناوین زیر پرداختیم:
حامله دارد به سد ماتم شب یلدای من
باغ شود سبز و شاخ گل به بر آید
صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود
روز روشن را شب یلدا کند
رایت شه گفت من آن آیت فتحم که هست
یکی از کارهایی که شما می‌توانید در شب یلدا انجام دهید؛ پوشیدن ست لباس شب یلداست. آیا به لباس شب یلدای خود فکر کرده اید؟ اگر هنوز لباس شب یلدای خود را انتخاب نکرده‌اید؛ پیشنهاد بانی مگ به شما ست لباس شب یلدا است. شما می‌توانید از ست لباس شب یلدا هم به صورت تک نفره و به صورت زوجی یا خانوادگی استفاده نمایید. آنچه در ادامه خواهید دید؛ پیشنهادات بانی مگ برای ست لباس شب یلدا می‌باشد.
در گیلان نیز جشن شب یلدا، با رسوم و آئین خاص خود برگزار می‌شود. یکی از مراسم‌های خاص شب یلدا در این شهر، گرفتن فال هندوانه است و در خانواده‌ای که تازه عروس و یا پسر و دختری باهم نامزد هستند، برای عروس هدیه‌ی شب چله می‌برند البته این رسم در سایر استان‌ها نیز رایج است. در گیلان همراه سایر هدایا ماهی سفید و آجیل نیز به عروس هدیه می‌دهند و بر این باورند که ماهی سفید سبب آمدن برکت به سفره دختر و پسر خواهد شد.
بابت همراهی شما تا انتهای این مقاله سپاسگزاریم و امیدوارم در اجرای رسالت خود یعنی پاسخ به سوالات شما عزیزان موفق بوده باشیم.
اشک خود بر خویش می ریزم چو شمع
سپس مردان و زنان با دسته‌ای از چوب نازک درخت انار که نام آن دسته گز است؛ مایع را تا جایی که به صورت کف درآید به هم می‌زنند و در نهایت آن را با شیره شکر مخلوط می‌کنند. سپس آن را با مغز گردو و پسته تزئین کرده و برای مهمانان می‌برند.
تاریخچه شب یلدا به به بیش از ۸۰۰۰ سال پیش باز می‌گردد. در ایران باستان، بلندترین شب سال را به عنوان شب چله یا شب یلدا نامگذاری کرده و در طول شب به برگزاری جشن و شادی می‌پردازند. فلسفه‌ی شب یلدا در ایران باستان از قدمتی دیرینه برخوردار است. در اصل تاریخچه شب یلدا و یا فلسفه‌ی شب یلدا به زمان پرستش میترا خداوندگار خورشید بازمی‌گردد اما در زمان زرتشتیان رواج بیشتری یافت. در تاریخچه شب یلدا چنین آمده است که قدرت نیروهای شیطانی و اهریمنی در طولانی ترین و تاریک‌ترین شب سال به بیشترین حد خود می‌رسد و به همین جهت ایرانیان باستان در این شب کنار یکدیگر نشسته و این شب را به امید طلوع خورشید کنار یکدیگر سپری می‌کنند.
بلبل عاشق تو عمر خواه که آخر
مردم روسیه در شب یلدا به دعا و نیایش در طول شب می پردازند. در شب یلدا، خیابان های روسیه را مزین به انواع چراغ، رقص نور و آذین می بینیم. همچنین مردم روسیه غذایی خاص را برای این مراسم تدارک می‌بینند. این غذا در واقع نان و پنیر و عسل است.
یکی از رسم‌های جالب شب یلدا در بین مردم قزوین، مراسم شال انداختن بوده است. در گذشته اگر پسری از دختر خانواده‌ای خوشش می‌آمد در شب چله، شالش را از سقف پشت بام خانه آن دختر آویزان می‌کرد و اگر خانواده دختر تمایل به دادن جواب مثبت داشتند؛ به شال پسر هدیه میبستند.
امیدواریم که این مقاله بتواند پاسخگوی سوالات شما پیرامون شب یلدا و شب چله باشد.
سیاهی شب یلدا ورا زمام گرفت
چشم جان را سرمه اش اعمی کند
شب یلدا در افغانستان همراه با شب نشینی‌های معمول در ایران است. در این شب مردم افغانستان، در کنار یکدیگر نشسته، به خوردن میوه، آجیل و تنقلات مشغول می‌شوند.
موی سیاهش پسر عم شب یلدا
که آخری بود آخر شبان یلدا را
تا در سر زلفش نکنی جان گرامی
با شب یلدا در آویزم چو شمع
زلفش به چهره چون شب یلدا بر آفتاب
هوشنگ ابتهاج
روز رویش چو برانداخت نقاب شب زلف
لیک با زلف دوست کوتاهی
خاقانی
خلوت دل نیست جای صحبت اضداد
کنج تنهایی ما را به خیالی خوش کرد
از دیگر مراسم‌های جالب شب یلدا در چهارمحال و بختیاری می‌توان به آب پز کردن کدو تنبل اشاره کرد. بختیاری‌ها معتقدند که کدو تنبل نمادی از خورشید است به همین جهت آب پز کردن و خوردن آن را در شب یلدا را امری خوش یمن می‌دانند.
آداب و رسوم شب یلدا در قزوین با سایر استان‌ها کمی متفاوت است. در این شهر، آجیل شور شور و شیرین تهیه می‌کنند.از طرف دیگر باسلق که شیرین است را به همراه تخمه شور می‌خورند. خوردن خرمالو و پسته نیز در این شهر در شب یلدا رواج دارد.
مهره مهر چو از حقه مینا بنمود
همراه بانی مگ باشید.
که در پادشاهی نماند دراز
همچنین آداب و رسوم شب یلدا در فارس شامل جشن گرفتن در سه تاریخ می‌شود. اولین بخش را چله بزرگ می‌گویند که از اول دی ماه تا تا دهم بهمن است. از دهم بهمن تا اول اسفند را چله کوچک می‌گویند و از اول اسفند تا آخر اسفند را چله پیرزن می‌گویند.
در کره جنوبی نیز شب یلدا جشن گرفته می‌شود.آیین شب یلدا در کره جنوبی همراه با صرف سائیلیسم ( غذایی با برنج و لوبیا قرمز) است. در واقع با به جا آوردن این آیین، ارواح خبیث و شیاطین را از خود دور می‌کنند.
گر آن کیخسرو ایران و تور است
بس که ز زلف تو سخن رفت دوش
شب یلدا ۱۴۰۱ مصادف با چهارشنبه ۳۰ آذر ماه همزمان با ۲۱ دسامبر ۲۰۲۲ و ۲۶جمادی الاولی سال ۱۴۴۴ قمری است.
آری که افتاب مجرد به یک شعاع
آداب و رسوم شب یلدا در کهگیلویه و بویراحمد نیز مانند سایر استان‌ها، شامل جشن، همنشینی با بزرگان و شب نشینی می‌شود. البته در کهگیلویه و بویراحمد، آداب و رسوم شب یلدا نسبت به گذشته تغییر چندانی نکرده است. آداب و رسوم شب یلدا در این استان شامل گفتن داستان احمعیل و محمعیل، شاهنامه خوانی، خوردن آجیل و میوه، گرفتن فال حافظ شب یلدا و آیین و جاق ( آتش روشن کردن) می‌شود.
بسیاری معتقدند که در تاریخچه‌ی شب یلدا، ریشه شب یلدا به مردم خزر بازمی‌گردد. همچنین در تاریخچه‌ی شب یلدا ذکر شده که کپس‌ها اولین آریایی‌هایی بودند که وارد ایران شدند و در گیلان سکنی گزیدند. آن‌ها مردمانی با چشمان رنگی و موهای بلوند بودند. کپس‌ها پس از گیلان به سایر نقاط ایران مهاجرت کردند. در تاریخچه شب یلدا همچنین مراسم پهن کردن سفره‌ی خوراکی‌های متنوع آمده است. خوراکی‌های شب یلدا شامل میوه، میوه خشک و آجیل می‌شدند.
بر من و یاران شب یلدا گذشت
خوردن هندوانه و انار جز مهمی از مراسم شب یلدا هستند. در این شب خرید هندوانه و انار را فراموش نکنید. در کنار هندوانه و انار شما می‌توانید میوه‌های دیگری را نیز اضافه کنید. پیشنهادات بانی مگ برای خوراکی‌های شب یلدا شامل هندوانه، انار، خرمالو و میوه‌های فصل هستند
بس درازستی ای شب یلدا
تا که قبول افتد و که در نظر آید
همچنین در تاریخچه‌ی شب یلدا آمده است که با طلوع خورشید، ایرانیان باستان بر طبل زده و به رقص و شادی می‌پرداختند. در واقع طلوع خورشید نمادی طلوع دوباره‌ی خیر است. فسلفه‌ی شب یلدا درباره‌ی روز پس از شب یلدا می‌گوید: روز بعد از طولانی‌ترین شب سال، متعلق به اهورامزدا، ارباب خرد زرتشتی است. جوئل ویلبوش، محقق مطالعات دینی معتقد است که مسیحیان قدیمی، جشن شب یلدا را دوست داشتند و آن را نمادی از نور، خورشید و تولد عیسی مسیح می‌دیدند.
یکی از آداب و رسوم شب یلدا در ژاپن که از غذا بسیار خاص است؛ حمام مرکبات است. در گذشته مردم ژاپن بر این باور بوده‌اند که مرکبات می‌تواند نیروهای شیطانی و شر را از آن‌ها دور کند.
نظر به روی تو هر بامداد نوروزی‌ست
یکی از آیین‌هایی که در شب یلدا در خراسان جنوبی برگزار می‌شود؛ مراسم کف زدن است. در این مراسم از ریشه‌ی گیاهی به اسم چوبک استفاده می‌شود. پس از آن که چوبک را در آب خیسانده؛ آن را چند بار جوشانده و در ظرف سفالی بزرگ به اسم تغار می‌ریزند.
به صبح رخ همچون شب تار
حافظ غزل شماره ۲۳۲
هست چون صبح آشکارا کاین صباحی چند را
در این مقاله همراه بانی مگ باشید.
آداب و رسوم شب یلدا در هرمزگان نیز بی شباهت به شهرهای دیگر نیست. در این شهر نیز شب یلدا با شب نشینی در کنار بزرگان، خوردن انواع میوه و خوراکی‌های زمستانی و گرفتن فال حافظ شب یلدا سپری می‌شود. همچنین در این شب، نان رگاگ، سیلک و تومشی پخته می‌شود. غذاهایی همچون قلیه ماهی، ماهی برشته و ماهی روی تابه‌ای در سفره‌های یلدایی مردم هرمزگان آورده می‌شود.
ز مو ریختی مشک تاتار
ترک خونخوار است و خونریز
قیمت انوار شمع در شب یلدا طلب
